Sửa đổi quy định về bồi thường, hỗ trợ: Đảm bảo chỗ ở cho người có đất bị thu hồi.

“Đối với những trường hợp theo quy định của pháp luật là không được bồi thường nhưng thực sự có khó khăn trong cuộc sống, căn cứ theo thẩm quyền pháp luật quy định, Chủ tịch UBND TP quyết định cụ thể hóa các biện pháp hỗ trợ khác để góp phần ổn định cuộc sống cho những trường hợp này”. Đây là một trong những quan điểm sửa đổi, bổ sung Quyết định 35/2010 của UBND TPHCM quy định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (TĐC) khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP mà Hội đồng Thẩm định bồi thường vừa trình UBND TPHCM.

Các trường hợp lấn chiếm kênh rạch không đủ điều kiện tái định cư sẽ được hỗ trợ thuê nhà để ở khi di dời. Trong ảnh: Nhà lấn chiếm kênh rạch tại quận 8, TPHCM. Ảnh: Huy Anh

Hỗ trợ trường hợp khó khăn

Quyết định 35/2010 của UBND TPHCM quy định về bồi thường, hỗ trợ và TĐC khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP qua quá trình triển khai vẫn còn những khó khăn, vướng mắc phát sinh cần phải bổ sung, sửa đổi nhằm đáp ứng đòi hỏi của thực tiễn, góp phần đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng các công trình trọng điểm, đồng thời nhằm ổn định cuộc sống của người bị thu hồi nhà, đất cũng như hạn chế tối đa những bức xúc, khiếu nại gây bất ổn xã hội. Hội đồng Thẩm định bồi thường TPHCM (gọi tắt là hội đồng) được giao thực hiện dự thảo quyết định này và cũng đã trình UBND TP sau nhiều lần lấy ý kiến đóng góp của các sở - ngành và quận - huyện.

Theo hội đồng, hiện một số dự án đang triển khai tại TP, người thu hồi đất không đủ điều kiện TĐC như sử dụng đất lấn chiếm sông rạch hoặc đất do nhà nước quản lý sau ngày 1-7-2004 (ngày Luật Đất đai năm 2003 có hiệu lực) và không có nơi nào khác để ở nên cần phải có biện pháp hỗ trợ cho những trường hợp này có chỗ ở sau khi di dời.

Chính vì thế, hội đồng đã kiến nghị các trường hợp không đủ điều kiện TĐC, có hoàn cảnh thực sự khó khăn về chỗ ở mới được mua nhà trả góp trong thời hạn 15 năm hoặc thuê 1 căn hộ chung cư theo đơn giá TĐC trên cơ sở khấu hao 30 năm. Trong trường hợp người bị thu hồi đất đặc biệt khó khăn khi đến nơi ở mới chưa có việc làm ổn định thì được chậm trả tiền mua nhà hoặc hoãn trả tiền mua nhà trong thời gian không quá 5 năm.

Về tổ chức TĐC, dự thảo cũng quy định sau khi xác định trường hợp hộ gia đình, cá nhân khi nhà nước thu hồi đất ở đủ điều kiện bồi thường, hỗ trợ mà phải di chuyển chỗ ở, không có chỗ ở nào khác thuộc sở hữu của mình trên địa bàn TP thì được xem xét mua nhà TĐC hoặc thuê nhà theo quy định. Việc áp dụng suất TĐC tối thiểu được áp dụng trong các trường hợp quỹ nhà ở, đất ở TĐC tại chỗ có giá bán TĐC thấp nhất. Trong trường hợp không có quỹ TĐC tại chỗ thì áp dụng trong quỹ TĐC có giá bán TĐC thấp nhất trên địa bàn quận-huyện nơi có dự án.

Giải quyết nhiều vướng mắc thực tế

Theo hội đồng, trường hợp phát sinh vướng mắc, khó khăn nổi cộm và khá phổ biến tại các quận nội thành cần phải bổ sung vào quyết định sửa đổi. Đó là vấn đề bồi thường, hỗ trợ liên quan đến các trường hợp nhà sở hữu nhà nước. Hiện có 2 dạng: Thứ nhất là nhà sở hữu nhà nước đang sử dụng để ở: khi xét bồi thường, hỗ trợ phải xét các điều kiện tương tự như trường hợp bán nhà hóa giá theo NĐ 61/CP.

Trong khi đó, việc xem xét điều kiện này khá rườm rà, phức tạp và tốn nhiều thời gian. Thứ hai là nhà sở hữu nhà nước được giao quản lý sử dụng đã bố trí cho cán bộ, nhân viên sử dụng để ở không đúng công năng và sai thẩm quyền.

Để xử lý vấn đề này, UBND TPHCM đã có công văn xin ý kiến Thủ tướng Chính phủ và các bộ - ngành trung ương nhưng đến nay vẫn chưa được hướng dẫn, chỉ đạo tháo gỡ. Trong thời gian chờ nghị định mới của Chính phủ thay thế NĐ 61/CP, hội đồng kiến nghị xử lý theo hướng người đang sử dụng nhà sở hữu nhà nước bị phá dỡ được thuê nhà ở tại nơi TĐC.

Trường hợp không có nhà TĐC (trong địa bàn quận hoặc giáp ranh) để bố trí thì được hỗ trợ bằng tiền tự lo nơi ở mới, mức hỗ trợ bằng 60% giá trị đất và giá trị nhà đang thuê. Còn trường hợp nhà sở hữu nhà nước bố trí sai công năng, sai thẩm quyền cũng được xử lý cho thuê nhà ở tại nơi TĐC hoặc hỗ trợ từ 10% - 60% tùy thời điểm bố trí và tình trạng pháp lý nhà ở.  

Liên quan đến việc bồi thường, hỗ trợ đối với nhà ở, công trình và các vật kiến trúc khác trên đất, dự thảo sửa đổi cũng đã được bổ sung nội dung theo hướng đảm bảo quyền lợi cho người dân trong các khu dự án “treo”. Cụ thể, nhà ở thuộc trường hợp được cấp giấy phép xây dựng tạm theo Quyết định 68/2010 của UBND TP mà chủ đầu tư phải cam kết thực hiện tháo dỡ khi nhà nước triển khai quy hoạch có thời hạn theo thời hạn thực hiện quy hoạch, nhưng khi chưa hết thời hạn quy hoạch đã thu hồi đất để thực hiện dự án thì được hỗ trợ bằng 50% đơn giá xây dựng mới.

Hội đồng cũng đề nghị điều chỉnh thời điểm sử dụng đất được xem xét bồi thường là trước 1-7-2004, ngày Luật Đất đai 2003 có hiệu lực. Theo Quyết định 35/2010, thời điểm này là trước 22-4-2002, ngày UBND TP ban hành Chỉ thị 08 về chấn chỉnh, tăng cường quản lý nhà đất. Còn về hỗ trợ, để đảm bảo tính nghiêm minh vẫn lấy mốc thời điểm của Quyết định 35 để tính. Đối tượng được xét hỗ trợ cũng được kiến nghị mở rộng: trường hợp sử dụng đất trước ngày 22-4-2002 đến trước ngày 1-7-2004 hỗ trợ 10% theo mục đích đang sử dụng và theo thời điểm lấn chiếm.

Minh Huy

Nguồn : sggp.org.vn